نقش علما و روحانیون در قیام مردم گرگان

گروه استان‌های دفاع‌پرس - حجت‌الاسلام والمسلمین «حسین الوند» مسئول نشر آثار روحانیت در دفاع مقدس استان گلستان؛ یکی از وقایع بزرگ انقلاب در استان گلستان، قیام پنجم آذر مردم گرگان و شهرهای اطراف است که در سال ۱۳۵۷ اتفاق افتاد. در برپایی این قیام، علمای شهر گرگان و شهرهای اطراف مانند کردکوی، بندرگز و علی‌آباد، نقش به سزایی داشتند. این نکته قابل ذکر است که ریشه حادثه پنجم آذر، به ۲۹ آبان برمی‌گردد، در ۲۹ آبان سال ۵۷ مأموران پهلوی به حرم امام رضا (ع) حمله کرده و مردم را به خاک خون کشیدند. در این حادثه، ۱۱ نفر به شهادت رسیدند و تعدادی نیز مجروح شدند که از جمله آن‌ها، دانشجوی گرگانی (اهل سرخنکلا) مقیم مشهد «محمد مقصودلو» بود که در این حادثه مجروح و مدتی بعد بر اثر شدت جراحات وارده، به شهادت می رسد. واقعه ۲۹ آبان حرم مطهر امام رضا (ع) دل مردم را به درد آورد. در همین راستا امام راحل پیام تندی بر ضد رژیم پهلوی و جنایاتش صادر کرده و روز یکشنبه ۲۵ ذی الحجه ۱۳۹۸ ه.ق مصادف با ۵ آذر ۱۳۵۷ ه.ش را عزای عمومی اعلام کردند. وقتی این اطلاعیه حضرت امام (ره) منتشر شد، علمای انقلابی گرگان و شهرهای اطراف، وارد عمل شده و با هم توافق کردند در روز یکشنبه که از سوی حضرت امام (ره)، روز عزای عمومی و روز اعتراض به رژیم پهلوی اعلام شده بود در محوطه امامزاده عبدالله (ع) به سمت میدان شهرداری تظاهرات کنند.

مرحوم آیت الله طاهری گرگانی می‌گوید: شب قبل از ۵ آذر، سرهنگ غلامرضا شیرازی، فرمانده پادگان تیپ ۳۰ گرگان، تلفنی با من تماس گرفت و اصرار داشت که فردا راهپیمایی انجام نشود و من هم شرکت نکنم، چون ماموران دستور تیراندازی دارند. من گفتم: «نمی شود که ما مردم را دعوت کنیم و خود در راهپیمایی نباشیم، لذا ما هم در راهپیمایی ۵ آذر شرکت کردیم.» همچنین سرهنگ شیرازی با چند تن دیگر از علمای انقلابی گرگان تماس گرفته و خواستار عدم حضور روحانیون در این تظاهرات می‌شود که از علمای شهر، جواب منفی می‌شنود. در روز تعیین شده یعنی پنجم آذر، مردم گرگان و شهرهای اطراف مانند بندرگز، کردکوی و علی‌آباد به تبعیت از فرمان حضرت امام (ره) و علمای منطقه، کسب و کارها را تعطیل کرده و علی‌رغم هشدار نیروهای نظامی و امنیتی مبنی بر دستور تیر داشتن، در امامزاده عبدالله گرگان حضور به هم رساندند که تعداد آن را تا ۵۰ هزار نفر نیز بیان کردند.

در این تظاهرات علمای شاخصی همچون مرحوم آیت‌الله طاهری گرگانی، آیت‌الله میبدی، حجج الاسلام ریاضی، سیدمحمد رئیسی، سید اسماعیل حسینی، محمد جعفر الوند، راستی و علمای دیگر گرگان و شهرهای اطراف، همپای مردم انقلابی در امامزاده عبدالله گرگان حضور یافتند. طبق گفته شاهدان عینی، نیروهای نظامی به جمعیت هشدار می دادند و گاز اشک آور می زدند که متفرق شوند اما مردم انقلابی اعتنایی نمی کردند.

آیت‌الله طاهری گرگانی در شرح ما وقع آن روز می‌گوید: «من به افسر مسئول آنجا که فکر می‌کنم سرگرد جهانشاهی بود رفتم و گفتم ما می‌خواهیم تظاهرات آرامی برگزار کنیم و آرامش آن را نیز تضمین می‌کنیم. اما او گفت: تظاهرات نکنید که امروز دستور تیراندازی داریم. حتی گفتم اگر شما مایل نیستید که به سمت میدان شهرداری برویم، از آن مسیر (خیابان شهید رجایی فعلی) به طرف چهار راه میدان می‌رویم و سخنرانی می‌کنیم و تظاهرات را خاتمه می‌دهیم. اما آن افسر قبول نکرد. گفتم پس بگذارید با بیسیم شما، با سرهنگ شیرازی (فرمانده نیروهای ارتش گرگان) صحبت کنم که قبول نکرد. خلاصه مذاکرات ما با افسر شهربانی به نتیجه نرسید؛ لذا ما برگشتیم به طرف جمعیت، ما هنوز به جمعیت نرسیده بودیم که پرتاب گاز اشک‌آور و تیراندازی هوایی و بعد زمینی به طرف مردم شروع شد.» در پی این تیراندازی‌ها، تعدادی از مردم در میدان و خیابان شهدای فعلی به شهادت رسیدند که از جمله آنها، حجت الاسلام والمسلمین «سیداسماعیل حسینی» از روحانیون انقلابی علی آباد کتول بود. تعدادی نیز مجروح شدند که توسط آمبولانس به بیمارستان پهلوی (۵ آذر فعلی) منتقل شدند. پس از آن، جمعی از مردم جهت اهدای خون به مجروحان به بیمارستان آمدند که مامورین رژیم پهلوی، به سمت مردم تیراندازی کردند که در پی آن چند نفر دیگر از جمله «نظام‌الدین نبوی» فرزند حجت‌الاسلام والمسلمین «سیدحسین نبوی» از علمای گرگان در بیمارستان به شهادت رسید که مجموع شهدای آن روز به ۱۴ تن رسید.

حجت‌الاسلام سید اسماعیل حسینی، احمد سبطی، سید نظام‌الدین نبوی، حسین مقصودلو، سیدجعفر علاالدین، چنگیز امیر لطیفی، عباس خالداران، ابوالحسن هادی، حجت الله عباسی، فرامرز ویزواری، حسینعلی نصیری، حسین محبی راد و صدیقه پروانه و نرگس قصابان شهدای قیام پنجم آذر مردم گرگان هستند.

انتهای پیام /