فضایی که پس از پذیرش قطعنامه ۵۹۸ بر ایران حاکم شد/ نبوغ امام در شکستن این فضا
دفاع پرس: آنچه که در ذیل میخوانیم بخشی از گفتوگوی خبرنگار ما با ناصر نوبری اولین روزنامه نگار بعد از انقلاب و سفیر سابق ایران در شوروی سابق در ارتباط با موضع گیری حضرت امام(ره) بعد از پذیرش قطعنامه ۵۹۸ نسبت به دو قطب حاکم بر نظام بینالمللی و عناصر لیبرال داخلی است.
محیط روانی فضای سیاسی ایران پس از پذیرش قطعنامه به دلیل توقف ایران در جنگ و آن تصوراتی که از عدم کامیابی کامل از جنگ در لایههای فکری مردم ایجاد شده بود و همچنین آن تعبیر معروف حضرت امام(ره) در رابطه با نوشیدن جام زهر، عملا گروههای سیاسی وابسته به جریانات انقلابی و استقلالطلبانه را که داعیهدار شعارهای جنگ جنگ تا پیروزی، استقلال و آزادی و نه شرقی و نه غربی بودند را مورد افول و انزوا و در مقابل، جریانات سازشکارانه و لیبرال را به لحاظ موقعیت روانی در موضع قدرت قرار داد.
این وضعیت به تبع موقعیت، ایران در عرصه بینالمللی را که از بدو پیروزی انقلاب مورد وثوق و چشم امید ملتهای آزادیخواه بود دستخوش تغییر قرار میداد؛ به گونهای که گویا برای بقاء و ادامه حیات سیاسی خود باید چرخشی را در اصول سیاست خارجی خود ایجاد کرده و زیر بلیت یکی از دو قطب حاکم بر بلوک شرق و غرب برود تا مشروعیت سیاسیاش تداوم یابد. این تقریبا محیط روانی فضای بینالمللی و داخلی کشور را بعد از پذیرش قطعنامه تشکیل میداد.
امام مطابق با اصل سیاست خارجی نه شرقی و نه غربی بعد از قبول قطعنامه ۵۹۸ دو نوع موضعگیری را نسبت به دو قطب حاکم بر نظام بینالمللی اتخاذ نمودند که در واقع این دو حرکت اساس عزت و استقلال ایران را برخلاف تصورات جاری در میان گروههای سیاسی پس از پذیرش قطعنامه حفظ کرده و تفکرات عناصری که میپنداشتند ایران پس از قبول آتشبس، از اصول انقلابی خود دست خواهد کشید را تحتالشعاع قرار داد.
امام با ارسال نامهای به گورباچف ضمن مخاطب قرار دادن رهبر بلوک شرق، اصلاحات و اوضاع سیاسی این کشور را مورد تحلیل قرار داده و به آنها میگوید، انتهای جادهای که برای نیل به مقصد انتخاب کردهاید دستاوردی جز تباهی، اضمحلال و فروپاشی نخواهد داشت.
اما برخورد ایشان با بلوک غرب به مراتب حادتر و محکمتر است و در واقع مصادف میشود با انتشار کتاب آیات شیطانی فردی به نام سلمان رشدی که از طرف آمریکا و انگلیس ماموریت ایجاد تشکیک و اغتشاش در فضای اعتقادی و امنیتی مسلمانان را دارد، که موضع امام در این خصوص بسیار قاطعانه و محکم است. ایشان یک فردی را که منتسب به آمریکا و انگلیس است را بهطور یکطرفه محاکمه کرده و حکم اعدامش را صادر میکند.
امام با اتخاذ این دو استراتژی چگونه کشوری را که تصور میشد از اهداف انقلابی و اصول ارزشیاش فاصله گرفته و در معرض افول و انزوا قرار دارد را در موضع اقتدار قرار میدهد و همچنین عناصر و نیروهای انقلابی داخل را در برابر جریانهای لیبرالی که فکر میکردند از این پس جهت بقای سیاسی باید به یکی از دو بلوک پناه ببرند را در موضع عزت قرار میدهد و استقلال و ثبات سیاسی جمهوری اسلامی را از پس این جریانات تضمین میکند.
پس از پذیرش قطعنامه درست زمانی که سیاسیون غربی و افرادی که در داخل گرایشات لیبرالی داشتند فکر میکرند که ایران بهواسطه جنگ فرسایشی به یک کشور ضعیف که براحتی قابلیت هضم شدن را دارد مبدل شده، امام چنان تضادی را با غرب رقم میزند و چنان استخوانی را به گلوی آمریکا میفشارد که تا ۱۵ سال پس از وفات ایشان هم کسی قدرت هضم کردنش را ندارد.
امام با اجرای این دو حرکت در عرصه دیپلماسی، حاکمیت ملی ایران را براساس سیاست نه شرقی و نه غربی دوباره احیا کرد که بخشی از آن در استقلال و عدم وابستگی ایران در عرصه سیاست خارجی تجلی شد و بخش دیگر در احیای ارزشهای انقلابی در برابر عناصر سازش کار به منصه ظهور رسید.
