سازمانی برای راهبرد رسانه‌ای نداریم/ دانشجوی ما جوینده دانش نیست
گروه حماسه و جهاد دفاع‌پرس، پژوهش در هر حوزه‌ای می‌تواند به اعتباربخشی و اثربخشی آثار و تحقیقات کمک کند. غنای بسیاری از کتب، تالیفات علمی، اسناد و مدارک، به پژوهش‌هایی بستگی دارد که پیش از انتشار و در اختیار قرار گرفتن مردم انجام گیرد. نظر به اهمیت موضوع پژوهش در آثار دفاع مقدس، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس با همراهی خبرگزاری دفاع مقدس مجموعه نشست‌هایی را با پژوهشگران این عرصه در خصوص بررسی ضرورت‌های پژوهش در آثار دفاع مقدس و جبهه مقاومت ترتیب داده است که پیش از این چهار بخش آن منتشر شده و هم‌اینک بخش ششم آن در مصاحبه با «زهره علی عسکری» و «فتح الله پرتو» آمده است.
زهره علی عسکری، معلم و بازنشسته آموزش و پرورش فارغ التحصیل رشته روزنامه‌نگاری است و همکاری خود را با مجله زن روز آغاز کرد. همکاری او با موسسه روایت فتح از سال ۱۳۸۲ صورت گرفت و مدتی به کار نوشتن و ویراستاری مشغول بود. همچنین با مجله فکه نیز همکاری داشت کتاب پرواز در آتش مربوط به خلبان شهید عتیقه چی را در سال ۱۳۹۵ به چاپ رساند. او مجموعا ۱۵ جلد کتاب در زمینه دفاع مقدس به چاپ رسانده است.
فتح‌الله پرتو از پژوهشگران حوزه دفاع مقدس تاکنون هشت اثر تالیفی شامل یک کتاب و چندین مقاله پژوهشی دارد که عمدتاً در حوزه‌های مختلف امنیت ملی و امنیت بین‌الملل است. از سال ۱۳۹۴ با اسرای جنگی و مؤسسه پیام آزادگان همکاری دارد و یک کتاب در این حوزه به چاپ رسانده است.
مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: امروز در اینکه جامعه ما در زمینه‌های مختلف نیازمند پژوهش است شکی نیست، در موضوع دفاع مقدس نیز چنین است و پژوهش پیشانی بسیاری از مسائل قرار می‌گیرد. اما در مواردی می‌بینیم پژوهشکر آنطور که باید آموزش ندیده، به نظر می‌رسد باید جایی وجود داشته باشد که مسوولیت آموزش پژوهشگر را برعهده بگیرد.
باید اطلاعات به صورت شبکه‌ای دسته‌بندی شود
پرتو: معتقدم کسی که در حوزه دفاع مقدس می‌خواهد کار کند، باید دلش با این راه باشد. پژوهش دفاع مقدس اینطور نیست که کسی برود میدان انقلاب و به جمع آوری مطلب بپردازد، کسی که با نظام، با انقلاب و با مکتب امام خمینی هماهنگ است باید مسئله‌ها را پیدا کند، پاسخ آن‌ها و فرضیه‌های آن‌ها را تنظیم کرده و کار را ادامه دهد.
پیشنهاد من این است که یک مرکز واحدی شکل بگیرد، اینکه ذیل کدام نهاد باشد که همه دسترسی داشته باشند را نمی‌دانم، اما باید به صورت شبکه‌ای این اطلاعات دسته‌بندی شود. چه اطلاعات اسنادی و چه اطلاعات شفاهی پژوهشگران را هدایت کنند. پژوهشگران این حوزه را شناسایی کرده و آن‌ها را تغذیه کنند. در زمان‌هایی که نیاز به راهبری و دوره‌های آموزشی دارند این دوره‌ها را بگذارند.
امروز هر دانشگاهی در طی سال برای هیئت علمی خودش دوره آموزشی و دوره‌های برون‌مرزی می‌گذارد. چرا در دفاع مقدس و تاریخ هشت ساله ما آثار تحقیقی و پژوهشی باید رها بشود.
سازمانی برای راهبرد رسانه‌ای نداریم/ دانشجوی ما جوینده دانش نیست
علی‌عسگری: امروز دانشگاه منبع آموزش است. یک آموزش عمومی برای جوان‌ها در سطح دانشگاه لازم است. کسی که فرضیه دارد، کسی که به دنبال منابع است و می‌خواهد ببیند فرضیه‌اش اثبات می‌شود یا نه بتواند به دانشگاه مراجعه کند.
ما دانشجو به دانشگاه می‌فرستیم، ولی جوینده دانش نمی‌فرستیم. اسم این‌ها را دانشجو گذاشته‌ایم. همه کلاس اول را می‌روند، ولی قرار نیست از بین همه این‌ها جوینده دانش بیرون بیاید. ممکن است در یک کلاس و یا حتی در یک دوره یکی دو نفر پیدا کنیم که خودشان بنشینند و از صفر تا صد از روی علاقه پژوهشی را انجام دهند.
باید در کنار نقاط ضعف نقاط قوت خود را ببینیم. بخشی از ضعف ما در رسانه است. باید دید این مشکل از کجا ناشی می‌شوند، کار به صورت سازمانی انجام نمی‌شود اگر بشود، بود یا نبود افراد تاثیری در آن ندارد. کار ما در بحث رسانه می‌بایست متمرکز باشد. همه می‌دانیم که بی‌بی‌سی در دروغگویی موفق است، ولی ما در راستگویی موفق نیستیم.
اما ضعف ما در رسانه است. ما در رسانه واقعاً ضعیف هستیم. این مشکل از چی ناشی می‌شود؟ بقیه مشکلات ما از چی ناشی می‌شود؟ از اینجا که کار ما قوام بر فرد دارد و کار سازمانی نداریم. اگر کار ما یک کار سازمانی باشد، اگر علی‌عسگری هم اینجا نباشد، یک نفر دیگر هست که کار را پیش می‌برد و سازمان به هدف خودش می‌رسد. اما اگر همه نگاهشان به فرد باشد، وقتی این فرد نباشد کار تمام است. الان مشکل ما در کاری که نمی‌توانیم انجام بدهیم، و دراین بخش که مخصوصاً می‌خواهیم یک چیزی را برسانیم، مشکل ما رسانه است. یعنی ما کار متمرکز و سازماندهی رسانه نداریم. همه می‌دانیم که بی‌بی‌سی در دروغگویی موفق است، ولی ما در راستگویی موفق نیستیم.
شیوه ثبت خاطرات باید تغییر کند
یکی از موضوعاتی که امروز به عنوان آسیب دیده می‌شود شیوه ثبت و نگارش خاطرات است که در طول ۴۰ سال تغییر خاصی نکرده است. خاطرات شفاهی شهیدی که ۴۰ سال پیش به شهادت رسیده را تبدیل به کتاب می‌کنیم همان خاطرات را امروز در مورد شهدای مدافع حرم جمع آوری می‌کنیم که این کار اشتباه است. ما در طول این سال‌ها شاهد یک تربیت خاص در مدافعین حرم بودیم، تربیتی که بخشی از آن به نظام مقدس جمهوری اسلامی باز می‌گردد. جوان ۳۰ ساله‌ای که در زمان دفاع مقدس اصلا نبوده است امروز عاشق شهادت است، این عشق از کجا می‌آید؟
پرتو: ما در سطح انتقال فرهنگی دفاع مقدس از نظر مردمی‌سازی موفق بودیم، اما در قالب‌های رسمی ناموفق بودیم. شما در حوزه لشکری اگر نگاه کنید، یعنی در حوزه نهاد‌های نظامی، انتقال مفاهیم بازدارندگی نظامی توفیق حاصل شد، ولی در حوزه فرهنگی اگر به عملکرد سازمان‌ها و نهاد‌ها دقت کنیم، می‌بینیم که انتقال مناسبی صورت نگرفته.
امروز مهمترین انتقال دهنده‌های فرهنگ دفاع مقدس همان نهاد‌های مردمی هستند. راهیان نور که شما دارید، درست است که متولی آن بسیج و سپاه است، ولی پای کار اصلی مردم هستند و جوان‌ها خودشان می‌آیند که از دل این‌ها شهید حججی‌ها درآمد. حتی اثرات دفاع مقدس ما و مکتب ما، حاج رضوان بزرگ حوزه مقاومت از تأثیرات انقلاب اسلامی است، از سوریه تا لبنان و تا همه جا، قوامشان تحت تأثیر فرهنگ انقلاب اسلامی است.
رسانه‌های ما یعنی صدا و سیما، خبرگزاری‌ها رسانه‌ها با همه ضعف‌هایی که دارند تا به امروز در حفظ نظام کمک کرده‌اند. باور‌ها و نگاه‌های مردم به انقلاب اسلامی را حفظ کرده‌اند. والاّ این ۳۰۰ شبکه فارسی زبان ضد جمهوری اسلامی که ۲۴ ساعت فیلم و خبر و شایعه و تحلیل پخش می‌کنند و شناخت مردم و محاسبات مردم را به هم می‌زنند و بمباران شدیدی از ناامیدی و سیاه‌نمایی و همه این‌ها را دارند نظام را سرنگون می‌کردند. شاید انتظار‌های ما از انقلاب اسلامی خیلی بالا باشد، چون همه چیز را صفر و صد می‌بینیم.
مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: ما چطور باید پژوهش را تبدیل به یک گفتمان عمومی کنیم که جوان ما اگر رسانه‌های آن طرف حرف‌هایی می‌زنند، یک جواب قانع‌کننده برای آن داشته باشد.
پرتو: وقتی می‌گویید گفتمان، گفتمان یک دال مرکزی دارد که در حوزه پژوهش شفاف‌سازی می‌شود. یعنی شما اتفاقات و رخداد‌هایی که اتفاق افتاده را شفاف برای مردم بیان می‌کنید، چه با مستندسازی تلویزیونی و چه با نوشتن یک کتاب یا یک خاطره یا روایت.
رسانه‌های ما نباید اجازه بهره برداری شبکه‌های معاند از دفاع مقدس را بدهند
مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: گا‌ها همین شفاف‌سازی تبدیل به یک ابزار رسانه‌ای برای ایجاد شکاف بین مردم و مسوولین از سوی رسانه‌های معاند می‌شود.
پرتو: اشاره کردم که ما در حوزه رسانه نقش پیشگیرانه را باید داشته باشیم و نباید اجازه بدهیم امروز شبکه من و تو بگوید فلان اتفاق افتاد. خود ما پیش از اینکه رسانه‌ها سو استفاده کنند موضوع را رسانه‌ای کنیم. باید شفاف اتفاقات و رخداد‌هایی که در دفاع مقدس اتفاق افتاده در قاب‌های مختلف هنری برای مردم بیان کنیم، چون جنگ ترکیبی چیزی است که از اقتصاد و دیپلماسی و سیاسی و نرم و سخت و همه در آن وجود دارد. در بحث جنگ‌شناختی و جنگ‌های نوینی که وجود دارند افکار پایه آن است. در برتری جویی نظامی دیگر نمی‌خواهند با ما رویارویی کنند، بلکه سعی می‌کنند ذهنیت مردم را تغییر دهند و نگاه مردم را عوض کنند.
دفاع مقدس ما یک محصولی است که در کهکشان بزرگ اندیشه امام خمینی باید دیده بشود. اینجا ما باید شفاف‌سازی کنیم و پیش از آن که آن‌ها به آن بپردازند رسانه‌های ما به آن بپردازند. پیش از آنکه آن‌ها فیلترینگ کنند، شما مستندسازی کنید و در اختیار بیننده بگذارید. بیننده‌ای که اقناع شود، و مطالب اگر اقناع کننده باشد و با زبان روز گفته بشود تاثیرگذار خواهد بود.
انتهای پیام/ ۱۴۱
