«خانه‌دار مبارز» رونمایی شد/ چرا زنان آزاد در دوره پهلوی، انقلاب کردند
به گزارش گروه فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، آیین رونمایی کتاب «خانه‌دار مبارز؛ خاطرات سیده‌اقدس حسینیان، از بانوان مبارز انقلاب» با حضور نادره شاملو، استاد دانشگاه، عفت ناظمی، امدادگر جنگ، زهرا احسن مقدم، محقق، مرضیه ذاکری نویسنده کتاب و جمعی از علاقمندان در حسینیه هنر مشهد مقدس برگزار شد.
نادره شاملو، استاد و عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی و فعال اجتماعی حوزه زنان در ابتدای این برنامه در سخنانی گفت: یکی از عمده‌ترین موتورهای حرکت جامعه اسلامی زنان بودند البته این بحث مربوط به دوره‌های اخیر نیست. حتی در نهضت‌های گذشته هم بررسی کنید، شما رنگ و بو و در واقع عملکرد زنان را به صورت خیلی برجسته می‌توانید ببینید.
وی افزود: آن چیزی که درواقع باعث شده که زنان در این مبارزات بتوانند نقش برجسته‌ای داشته باشند؛ اثرگذاری‌ای است که کلاً برای زن وجود دارد. زن‌های ما الان نیمی از جامعه را تشکیل می‌دهند و نیم دیگر هم تحت تأثیر آن‌ها قرار دارند چه از جهت تربیتی که فرزندان باشند و چه از جهت تأثیری که در نظام خانواده بر مرد خانواده دارند.
پیشگامی زنان در مبارزات تاریخ معاصر کشور
شاملو ادامه داد: در نتیجه اگر زنان یک جامعه حرکتی را درواقع رقم بزنند، آن جامعه در آن مسیر به سیر درست و اصولی خودش حرکت خواهد کرد. اگر ما به پیشینه نهضت‌هایی که در ایران صورت گرفته است نگاه کنیم، می‌بینیم که چگونه در این حرکت‌ها مثلا در نهضت تنباکو، نقشی که زنان ایفا کردند، یک نقش کاملاً کلیدی است. شما می‌بینید که حتی در دربار ناصرالدین شاه هم این زنان هستند که بخاطر فتوای میرزای شیرازی، جلوی این استعمار اقتصادی می‌ایستند. حتی زمانی که می‌خواستند آیت‌الله بهبهانی را تبعید کنند، می‌ببینید زن‌ها هستند حرکت اولیه را انجام می‌دهند و در حیاط خانه آیت‌الله بهبانی تحصن می‌کنند. به تناسب می‌بینیم که این حضور زنان تا سال‌های قبل از انقلاب و مبارزه با طاغوت ادامه پیدا می‌کند و خیلی از اوقات می‌بینیم که بستر اولیه و مقدمات حرکت‌ها را زنان تشکیل می‌دهند.
این استاد دانشگاه در توضیح چرایی پیشقدم بودن زنان در حوادث تاریخ معاصر اظهار داشت: اگر به الگوهایی که در اسلام داریم، نگاه کنید آن وقت درک خواهید کرد که چرا این اتفاقات رقم خورده است، شما می‌بینید بعد از رحلت رسول اکرم(ص) و در ماجرای ظلمی که در جانشینی ایشان اتفاق می‌افتد، می‌بینیم اولین شهیدی که تقدیم اسلام می‌شود حضرت زهرا سلام‌الله علیها است.
وی تصریح کرد: ما همه شنیده‌ایم که حضرت زینب(س) ادامه دهنده راه امام حسین(ع) بودند ولی نیامدیم دقیقاً باز کنیم و ببینیم که حضرت زینب(س) چه کرده است. مردم شام کسانی هستند که اسلام را از معاویه آموختند، یعنی هیچ یک از اصحاب رسول خدا امکان سکونت در شام را نداشته است، معاویه اجازه نمی‌داده است. شنیده و خوانده‌اید که یک بار، معاویه، یک بار نماز جمعه را دوشنبه خواند، ممکن است این موضوع، برای شما خیلی مسخره به نظر برسد بیاید ولی در برابر این اتفاق، مردم چیزی نگفتند، حالا یا برایشان مهم نبوده یا ترسیدند چیزی بگویند، اما این مسئله، درواقع سیستم نظارتی معاویه است، می‌خواهد ببیند که اینها اسلام را از زبان کس دیگری یاد گرفته‌اند یا خیر؟
شاملو خاطرنشان کرد: نقل از معصوم هست که وقتی می‌پرسند سخت‌ترین زمان برای شما کی بوده است؟ می‌گویند «وای از شام، وای از شام». یک سال حضور زینب کبری(س) در شام، مردمی می‌سازد که الان در صف مبارزه هستند. ایشان وقتی برمی‌گردند به مدینه، جمعی از زنان را با خودشان همراه می‌کنند، زنانی مثل ام‌حبیبه و امثالهم که به صورت مبلغه همراه حضرت بودند. وقتی به شام برمی‌گردند، در طول یک سالی که در قید حیات بودند چنان حرکتی را انجام می‌دهند که امروز در شام ما شیعیان شش امامی را داریم و در صف مبارزه علیه صهیونیست قرار دارند.
وی با بیان اینکه خانم حسینیان و امثال ایشان، الگوهای زنده زنان مسلمان هستند، اصریح کرد: این حرکت‌ها و نقش‌هایی که زنان از نهضت تنباکو گرفته تا نهضت مشروطه و بعد انقلاب اسلامی ایفا کردند، برگرفته از حرکت‌هایی است که از صدر اسلام شروع شده است، واقعیت جایگاه زن مسلمان اینهاست. حرکت رو به رشد زمانی اتفاق می‌افتد که بر روی الگوی درستی واقع شده و در جهت و سمت درست باشد. آن چیزی که زنگ خطر را برای استکبار جهانی به صدا درآورده و تصمیم جدی گرفته است که زن مسلمان را از هویت اصلی‌اش جدا کند تا بتواند حرکت انقلاب را از ریشه تغییر جهت بدهد. وظیفه فعلی ما این است که با روشنگری و تبیین جایگاه واقعی زن در جامعه بتوانیم این هدف را خنثی کنیم.
جوانان باید بدانند زنان ما چه‌کار کرده‌اند
در بخش دیگری از این برنامه، عفت ناظمی، از زنان مبارز انقلاب اسلامی در مشهد و امدادگر دفاع مقدس نیز در سخنانی بیان کرد: اگر ما عنوان زن مبارز و مسلمان را می‌بریم، خانم اقدس حسینیان نمونه‌ی بارز آن هستند. افراد بسیار اندکی مانند ایشان داریم که از سن 13سالگی وارد مبارزات انقلاب شده‌اند. شما می‌دانید که نوجوان، چه تمایلات و خواسته‌هایی دارد؛ اصلاً مگر می‌شود نوجوان به سمت مبارزه بیاید؟ مگر می‌شود این نوجوان بینش را پیدا کند که موقعیت زمانی خودش را بشناسد و از همان نوجوانی تا اکنون، این‌چنین بتواند انقلاب و اسلام را حمایت کند.
وی تصریح کرد: یک نقطه‌ی عطف مبارزاتی ایشان این بود که ایشان با شناخت جلو رفتند؛ یعنی اگر در خانه‌های تیمی مبارزه می‌کردند، انحرافات فرقه‌ی جنایتکار منافقین را که در حال حاضر هم دارد دنیا را به لجن می‌کشد، افشا می‌کردند، یعنی اینها فقط علیه شاه مبارزه نمی‌کردند، بلکه نفوذ و انحراف را شناسایی می‌کردند و به مردم معرفی می‌کردند که نتوانند بیشتر جنایت کنند.
ناظمیان ادامه داد: با خواندن کتاب خاطرات خانم حسینیان، ساعت‌ها گریه کردم؛ گریه‌ی من بخاطر این بود که من هم پابه‌پای ایشان در این اتفاقات بودم. مثلا درباره زلزله طبس که در کتاب آمده، من هم چهل روز آنجا بودم. آنجا وضعیت بسیار ناجوری داشت. فرح و شاه با هلیکوپتر آمدند، مردم هجوم آوردند و هلیکوپتر نتوانست فرود بیاید و برگشت. مردم به سمت فرح تف می‌انداختند. می‌گفتند تو همان هستی که پارسال به اینجا آمدی، به تو گفتیم خانه‌های ما ریزش می‌کند و تو گفتی نه! اینها آثار باستانی است باید همگی باشند و محفوظ بماند و این آثار باستانی بر سر ما آوار شد و ما همگی از بین رفتیم. آنجا مکانی بود که خانم حسینیان هم حضور داشتند. کسی از کفن کردن مردم طبس چیزی را به زبان نیاورد. خیلی مهم است که یک دختر در آن سن که همگی از مردگان و قیافه‌ی بیمار وحشت دارند به غسالخانه برود و جان‌باختگان را غسل دهد؛ این خیلی مهم است که آیا الان نوجوان‌های ما این شهامت را دارند؟ من تنها گوشه‌ای از اقدامات ایشان را بازگو کردم.
ناظمیان یادآور شد: خانم حسینیان در عین اینکه کیان خانواده را حفظ می‌کردند، دنبال سازندگی هم بودند؛ انقلاب که پیروز شد، ننشستند و بگویند دیگر اسارتمان تمام شد؛ به روستاهایی که کارکردن در آنجا سخت بود، رفتند. منافقین در روستاها لانه کرده بودند ولی ایشان با شناختی که داشتند، اقداماتشان را خنثی می‌کردند.
این امدادگر دفاع مقدس افزود: وقتی جنگ شروع شد، همسر گرامی ایشان هربار که جبهه می‌رفتند و برمی‌گشتند، تکه‌پاره بودند و هربار که نبودند یکی از فرزندانشان به دنیا می‌آمدند. خیلی سخت است که همسر زن نباشد و او چهار فرزند به دنیا آورد. ما واقعاً در جهان دنبال چه می‌گردیم؟ دنبال فمینیست‌ها می‌گردیم؟ دنبال کدام زن می‌گردیم؟ چنین زنی چگونه می‌تواند پیدا شود که لحظه‌به‌لحظه‌ی زندگی‌اش را فدای اسلام و انقلاب کند؟ تمام این مسائل ریشه در تدین ایشان دارد. این‌گونه است که انسان به این مرحله از احترام می‌رسد که رهبر جامعه می‌شود؛ به نظر بنده، ایشان رهبر جامعه‌ی زنان است و من از خانم ذاکری، نویسنده‌ی کتاب بخاطر قلم زیبا و شیوایش تشکر می‌کنم. ان‌شاءالله این روند ادامه پیدا کند و این کتاب‌ها به دست جوانان برسد و ببینند که زنان ما چه‌کار کرده‌اند؛ بفهمند که زن اینها هستند یا آن زنی که ویترین استعمار و استکبار را ترویج می‌نماید.
روایتی از مبارزات زنانه در انقلاب اسلامی
مرضیه ذاکری، نویسنده کتاب «خانه‌دار مبارز» هم در سخنانی در این نشست عنوان کرد: آشنایی ما با خانم حسینیان برمی‌گردد به ماجرای ثبت تاریخ شفاهی قیام 17دی زنان مشهدی در سال 1356 که حاصل آن کتاب «روز آزادی زن» شد. در خلال این پروژه افتخار آشنایی با خانم حسینیان را داشتیم و از آن به بعد، تقریباً بیشتر از یک سال برای مصاحبه‌ها به ایشان زحمت دادیم؛ خانم زهرا احسن مقدم، مصاحبه‌های اولیه را گرفتند و بعد از آن که قرار شد کتاب نوشته شود، مصاحبه‌های تکمیلی را خودم گرفتم.
وی افزود: این کتاب، روایتی از مبارزات زنانه و نقش زنان در جریان مبارزات انقلاب اسلامی است؛ ما به این روایت‌ها نیاز داریم. در دورانی که به تعبیر رهبر بزرگوارمان، جنگ روایت‌ها در جریان است و اگر ما روایت نکنیم، برای ما روایت خواهند کرد. خوب است که به تاریخ بازگردیم و پای صحبت زنانی مانند خانم حسینیان بنشینیم که اهل مبارزه بودند و از آن‌ها بپرسیم که تعریفشان از مبارزه چیست؟ برای چه مبارزه می‌کردند؟ چه اهداف و آرمانی را پیش رو داشتند؟ چه فراز و نشیب‌هایی طی کرده‌اند و چگونه در این موضوع و عرصه وارد عمل شدند.
ذاکری در ادامه همین موضوع اظهار داشت: این روزها بیش از هر زمانی، صحبت از زن، حقوق زن و آزادی زن مطرح هست و عده‌ای به‌زعم خویش در حال مبارزه هستند و به‌غلط این میدان مبارزه، در مسئله‌ی حجاب تعریف شده است. شاید زمان آن باشد که ما پای صحبت زنانی مانند خانم حسینیان بنشینیم و امثال ایشان که در دوره‌ای زندگی می‌کردند که حکومت، قید حجاب را از آن‌ها برداشته بود و زنان به‌ظاهر آزاد بودند ولی بازهم وارد فضاهایی شدند که درواقع مبارزه تعریف می‌شده است؛ پس هدف چه بوده است؟ یعنی چه انگیزه‌ای، چه هدف و مسئله‌ای باعث می‌شده است که امثال خانم حسینیان، زندگی راحت، آسوده و بی‌دغدغه‌ی خود را رها کنند و در این مسیر پرخوف و خطر و پرچالشی که در جوّ خفقان آن زمان هم که ممکن بود برای آن‌ها تبعات زیادی داشته باشد، قدم بگذارند.
این نویسنده اضافه کرد: دانستن اینها و انتقالش به نسلی که چیزی از تاریخ نمی‌داند، انقلاب را نمی‌شناسد و از این سیر مبارزاتی که آن را «مبارزات زنانه» می‌نامیم، چیزی نشنیده است، بسیار ارزشمند است و باید تشکر کرد از کسانی مانند خانم حسینیان که مجاهدت و مبارزه‌ای را که از سال‌ها قبل از انقلاب شروع کردند، با روایت و گفتن خاطراتشان، آن را ادامه دادند و کامل کردند.
ذاکری در پایان سخنانش بیان کرد: از مجموعه دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب هم تشکر می‌کنم که این زمینه را فراهم کرده است که این سخنان گفته شود و به امر مهم روایت درست از تاریخ و تاریخ زنانه، جامه عمل پوشانده شود و بتوانیم این تاریخ را در اختیار مخاطب، مردم و جامعه‌ی خودمان قرار دهیم.
زهرا احسن‌مقدم، محقق این کتاب هم در سخنانی کوتاه درباره روند آشنایی و پژوهش کار توضیح دادند: سه چهار سال پیش بود مزاحم خانم حسینیان شدیم. حدود سیزده چهارده جلسه با ایشان مصاحبه گرفتیم. من در کنار اینکه مصاحبه می‌گرفتم خیلی لذت می‌بردم از نوع بیانی که داشتند؛ چیزی که برای من جالب بود، بعد از گذشت چندین سال از اتفاقاتی که افتاده بود همه‌چیز را با جزییات یادشان بود و تعریف می‌کردند، برای کسانی که تاریخ شفاهی کارکرده‌اند یا علاقه دارند، بیان جزییات خیلی مهم است.
وی تصریح کرد: خیلی به وجود افرادی مانند ایشان نیاز داریم تا گذشته، برای مردم ما بازگو شود، برای کسانی که الآن هستند و خبر ندارند، خیلی خوب است که این اتفاقات گفته و منعکس شود تا بدانند چه حوادثی افتاده است؛ خوشحالم که بالاخره بعد از چندین سال، کتاب به چاپ رسید، توصیه می‌کنم هرکسی چه جوان و چه نوجوان حتماً کتاب را بخواند.
بنابرین گزارش، کتاب «خانه‌دار مبارز» که تحقیق آن برعهده مرضیه ذاکری و زهرا احسن مقدم بوده و تدوین آن توسط مرضیه ذاکری صورت گرفته است، در ۲۴۸صفحه، شمارگان ۱۲۰۰جلد و با قیمت ۶۰هزار تومان توسط انتشارات «راه یار» منتشر شده است و علاقمندان جهت تهیه این کتاب، علاوه بر کتابفروشی‌ها، می‌توانند از طریق سایت و صفحات مجازی ناشر به نشانی raheyarpub.ir نسبت به سفارش کتاب اقدام کنند.
انتهای پیام/ 121
