خورشاهیان: رمان «روزهایی که هنوز از آن سر درنمی‌آوریم» نمونه اعلای ادبیات دینی است
به گزارش گروه فرهنگ دفاع‌پرس، در اولین نشست غرفه مجمع ناشران انقلاب اسلامی در دومین روز نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، کتاب «روزهایی که هنوز از آن سر درنمی‌آوریم» با حضور هادی خورشاهیان نویسنده، مسعود آذرباد مجری‌کارشناس و سید میثم موسویان نویسنده اثر، نقد و رونمایی شد.
مسعود آذرباد، کارشناس‌مجری و نویسنده ادبیات داستانی، در معرفی اثر تازه‌چاپ سید میثم موسویان با عنوان «روزهایی که هنوز از آن سر درنمی‌آوریم» گفت: نشر جمال از سال گذشته تصمیم گرفت وارد حیطه نوجوان و بزرگسال بشود و اولین قدمش، تولید این رمان است. این کتاب رمانی اجتماعی با مضمونی عرفانی است درباره یک روستای قحطی‌زده و تلاش‌های اهالی‌اش برای مواجهه با این بلا و اتفاقات مربوط به آن.
در ادامه هادی خورشاهیان، منتقد و نویسنده ادبیات معاصر، در خصوص جلسات نقد و رونمایی گفت: من جلسات رونمایی و نقد را زیاد مفید نمی‌دانم؛ چون کمکی نمی‌کند. رونمایی قبلا کاربرد داشته و برای زمانی بوده که مردم منتظر انتشار یک اثر بوده‌اند. الان رونمایی برای کتاب‌های کم‌ارزش فایده‌ای ندارد و ارزش خبری رونمایی‌های مهم‌تر را کم می‌کند. برنامه‌های نقدها هم همین طور است.
این منتقد ادبیات داستانی درباره ویژگی رمان قوی گفت: هیچ کتبی بر کتاب دیگر برتری ندارد؛ چون هر کتابی را باید با ژانر خودش مقایسه کرد. اثری خوب و قوی است که ساختار داشته باشد. مثلا در این کتاب متوجه می‌شویم که نویسنده حرفی برای گفتن دارد. ولی آیا رمان برای این است که حرفی برای گفتن داشته باشد؟ رمان ژانری است که باید به خاطر ادبیت و داستانش بخوانیمش، یا باید اینکه حرفی برای گفتن داشته باشد؟
رمان باید حرفی برای گفتن داشته باشد
وی در توضیح اینکه رمان باید حرفی برای گفتن داشته باشد، به مثالی اشاره و عنوان کرد: رضا امیرخانی نویسنده‌ای است که داستان‌هایش حرفی برای گفتن دارد. از صف‌های طولانی کتاب‌هایش و دقت در ظاهر افرادی که در آن صف‌ها حضور دارند، به این نتیجه رسیده‌ام که این‌ها صرفا مخاطب ادبیات و داستان نیستند. بلکه آمده‌اند ببینند امیرخانی در کتاب جدیدش چه گفته است. پس یکی از ویژگی‌های کتاب خوب در عین اینکه از ساختار و ادبیت برخوردار است، این است که حرفی برای گفتن داشته باشد و مخاطب دنبال آن حرف برود.
خورشاهیان با تأکید بر اینکه اثر جدید سید میثم موسویان نیز غیر از سرگرمی و لذا مخاطب، حرفی برای گفتن دارد، خاطرنشان کرد: حُسن این کتاب این است که ساختار ادبی و دورانی دارد که از یک کتاب‌فروشی شروع شده و به همان هم ختم می‌شود. داخل آن کتاب‌فروشی با یک کتاب مواجهیم که داستان این آدم‌ها در آن کتاب اتفاق می‌افتد. این تمهید تازه‌ای نیست و نمونه‌هایش در ادبیات وجود دارد.
نمونه‌ای قوی از ادبیات دینی
وی با اشاره به حضور پررنگ دغدغه دینی در ادبیات نویسنده عنوان کرد: این کتاب را می‌شود نمونه‌ای از یک کتاب اعلا از این دست دانست. نویسنده این قصه را با یک تلمیح که به داستان پیامبران بازمی‌گردد، در قالب امروزی پیش می‌برد و با روایتی کاملا داستانی قصه می‌گوید.
این نویسنده افزود: مخاطب با توجه به طراحی جلد و توضیح پشت جلد متوجه می‌شود که کتاب دغدغه دینی دارد. کتاب‌های دینی که می‌خوانیم، دو سه شاخه بیشتر نیستند. یک شاخه این است که داستان را مستقیم می‌گوید. یک شاخه دیگر این است که مثل رمان «احضاریه» قصه در فضای امروزی با مضمون دینی و داستانی مشخص اتفاق می‌افتد. یک شاخه دیگر این است که رمانی کاملا امروزی می‌خوانی با دغدغه‌های دینی که آن، رمان آرمانی من است. این کتاب از هرچه تا الان خوانده‌ام، چند گام جلوتر است و خواست مخاطب امروزی را برآورده می‌کند.
هادی خورشاهیان ادامه داد: اهمیت رمان دینی که تاثیر ناخودآگاه نیز می‌گذارد، موقعی خود را نشان می‌دهد که مخاطب زیاد متوجه نشود آن رمان دارد به او مفهومی را منتقل می‌کند. مثال واضحش کتاب «شازده کوچولو» است که یک رمان 15هزار کلمه‌ای است؛ اما کاملا داستانی و دینی است. آموزه‌هایی را منتقل می‌کند که متوجه نمی‌شوید و حتی شاید کلاً متوجه نشوید. «روزهایی که هنوز از آن سر درنمی‌آوریم» هم این ظرفیت را دارد که به عنوان یک رمان اجتماعی آن را بخوانید، اما دغدغه‌های دینی داشته باشد.
واقعیت‌های هولناک را در رمان‌ها می‌گوییم
وی درباره تفاوت رمان‌های آپارتمانی با رمان‌هایی که در فضای روستا و بیرون از خانه می‌گذرد، بیان کرد: در رمان‌هایم معمولا چهار نفر شخصیت دارم که در یک آپارتمان زندگی می‌کنند و به سفر می‌روند و معمولا به جاهای متروکی می‌روند و به یک گورستان می‌رسند. وقتی کارهایم را می‌خوانم، می‌بینم ما دغدغه‌های هولناکی داریم که در واقعیت جرئت نمی‌کنیم درباره‌شان حرف بزنیم؛ اما در رمان‌ها ناخوداگاه از آن‌ها می‌گوییم. رمان‌ها و سینماهای آپارتمانی برای ماست؛ چون ما الان در آپارتمان زندگی می‌کنیم. آپارتمان گاهی مثل یک جزیره است و ما از این جزیره بیرون برویم.
وی افزود: وقتی وارد فضای روستایی می‌شویم، با تمام مشکلاتی که در روابط وجود دارد و فضایی آرمانی رقم نمی‌خورد، اما تمام شخصیت‌ها پر از کنش و واکنش هستند و محدود به فضای تنگ آپارتمانی با کنش‌های کم‌رنگ و محدود نیستند.
این اثر اولین رمان عرفان‌محور است
سید میثم موسویان در خصوص پیچیده‌نویسی در آثارش و سادگی ادبیات این اثر جدید اظهار کرد: من طبق روال معمولم این کتاب را نوشتم. زمانی که متهم شدم به پیچیده‌نویسی قصدی نداشته‌ام و الان که متن ساده‌ای نوشته‌ام، باز قصدی نداشته‌ام. خودم تفاوت این‌ها را متوجه نمی‌شوم. معمولا درباره رمان «بی‌نام پدر» در بازخوردها گفته‌اند که خوش‌خوان نیست؛ اما این کتاب همان رنگ و بو را برای من دارد.
این ادعا را دارم که ادبیات عرفانی و رمان عرفان‌محور نداریم یا حداقل من نخوانده‌ام. رمانی که به فکر مفاهیم وحدت وجود و اخلاق توحیدی و عالم معنا نداریم. این کار از معدود کارهای فارسی است که در این فضا نگاشته شده. مدعی هستم که این فضا امتحان‌نشده است و جا دارد به این رمان به‌عنوان اولین کار فارسی در حیطه معنا نگاه شود. البته هر آنچه در این حیطه اندوخته دارم، متعلق به استادم، دکتر محمدرضا فریدونی است که این اثر را به ایشان تقدیم کرده‌ام.
انتهای پیام/
