سینمای کودک همچنان کودک است/ باید هفته کودک یک مناسبت ملی باشد

به گزارش خبرنگار گروه فرهنگ و هنر دفاع پرس، فرزاد اژدری متولد 1350 در مشهد و فارغ التحصیل رشته سینما از دانشکده سینما تئاتر است. وی فعالیت سینمایی خود را در مقام کارگردانی از سال 1389 با فیلم سلام بر فرشتگان آغاز کرد.از دیگر آثار او می توان به عملیات کودک 1389و وروجکها1391 اشاره کرد. با وی درمورد آسیبهای سینمای کودک و نوجوان گفتگویی انجام دادیم.

دفاع پرس: چرا سینمای کودک در ایران با وجود متخصصینی که در این ژانر وجود دارد رشد چندانی نداشته است؟

متاسفانه در ژانر کودکان خیلی اهل خطر کردن نیستم در سینمای جهان دست به پروژههایی زده میشود که به ظاهر ناممکن است و همه تلاششان را میکنند تا این غیرممکنها را عملی کنند و وقتی موفق میشوند ذهن کنجکاو کودک را جذب کارهایشان میشود.

اما در ایران برای عدهای کار فیلم کودک و نوجوان یا برای پر کردن رزومه است و یا دیدی تفرعنی به آن دارند. این دسته از تهیه کننده و کارگردانان سینمای کودک برای کم کردن هزینه تولید از عوامل و بازیگرانی استفاده میکنند که دستمزد کمی بگیرند و با حداقلها کنار بیایند و با گفتن چند دیالوگ سخیف و استفاده نادرست از موسیقی که بی هیچ دلیلی با شعر و ترانه همراه میشود فیلم را تمام کنند.

کارگردان انتظار دارد که اثرش در جشنواره حضور داشته باشد دیده شود جایزه بیاورد و اکران گسترده و خوبی هم داشته باشد و وقتی هم که در اکران با شکست مواجه میشود. تقصیر را به گردن دیگران میاندازند.

دفاع پرس: برای این معضل چه باید کرد؟

به نظر من در حوزه سینمای کودک فیلمنامه باید سختگیرانه نوشته شود؛ ما فیلمنامههای زیادی داریم که در جشنوارههای مختلف فیلمنامه نویسی جوایزی هم کسب کردهاند اما وقت ساخت میبینیم که در اجرا با مشکل اساسی روبه رو میشوند.

یکی از این دلایل کم کاری نویسنده است او مطالعهای در این زمینه ندارد وقتی نویسنده با بچهها سر و کار ندارد و کودک امروز و نیازهایش را نمیشناسد چگونه باید انتظار داشته باشیم اثر خوبی بنویسد. او باید به ذهن جوستجوگر کودکی که مدام با بازیهای رایانه ای درگیر است نزدیک شود.

نکته دیگر این که اگر هم بخواهیم کاری در مورد بچه امروز انجام دهیم دچار خود سانسوری میشویم و سراغ خیلی از موضوع ها نمیرویم مثلا چرا ما نباید سراغ فانتزی برویم فکر میکنیم که اگر بچهها زودتر را با واقعیت زندگی نزدیک کنیم کار درستی انجام دادهایم در حالی که ذهن کودک تخیل قویای دارد و باید با همین دید سراغ فیلم کودک رفت.

دفاع پرس: چرافیلمسازان نمیخواهند به این سمت بروند؟

فیلمساز به دلیل ترس از تکنولوژی اصلا به این سمت نمیرود کارگردان میخواهد با چند عروسک ساده همه چیز را تمام کند درحالی که ذهنی که پاندوی کنگ فوکار را دیده این نوع نگاه را نمیپذیرد.

کودک امروز مثل زمانه ما نیست او به دلیل تربیت ذهنیای که پیدا کرده؛ جلوههای ویژه و داستان را میفهمد پس هر چیزی را قبول نمیکند. چرا که انمیشنهای روز دنیا را از رسانههای خودمان دریافت میکند برای اینکه سینمای کودک از کودک عقب نیفتد باید سطح خودمان را بالا ببریم.

دفاع پرس: جشنوارهها چه نقشی در این زمینه دارند؟

جشنواره نمیتواند خیلی برای فیلم کودک و نوجوان تعیین کننده باشند و متاسفانه این نوع سینمایی هم برای برگزارکنندگان جشنواره همیشه شعار جذابی بوده و اعلام حمایت میکنند و گاهی هم این اتفاق میافتد. اما در عمل به نتیجه مطلوب نمیرسیم.

آمار نزدیک به 15 میلیون کودک رقم کمی نیست که کاری برایشان نکنیم نمیتوانیم انتظار داشته باشیم  سینمای کودک میتواند صبر کند در حالی که کودک صبر نمیکند او خوراک فکریش را از جای دیگری تامین میکند.

دفاع پرس: این مشکل شامل سینمای دفاع مقدس و انقلاب هم میشود در این ژانر هم با این مسائل روبه رو هستیم.

موافقم به نظرم سینمای کودک به اندازه سینمای دفاع مقدس مهم است چرا که کودک امروز باید در سالهای آینده مدافع این کشور باشد اگر او به لحاظ ذهنی تربیت نشود نمیتواند مثل قهرمانان دفاع مقدس انجام وظیفه کند. لازمه رسیدن به وضعیت مطلوب تامین سرمایه است. برای ساخت یک فیلم سرپای استخوان دار حداقل به یک میلیارد پول احتیاج است مدیران این حوزه برای تامین بودجه با مشکل مواجه هستند و اگر هم داشته باشند ریسک نمیکنند چون به بازگشت پول امیدوار نیستند.

دفاع پرس: یعنی پول را در جای دیگری هزینه میکنند؟

بله آنها ترجیح میدهند پول را بین چند فیلم ارزانتر تقسیم کنند.

دفاع پرس: این مشکل تامین سرمایه را کجا باید حل کند؟

 این مشکل را باید جاهایی مثل کمیسیون فرهنگی مجلس که دغدغه زیر بنایی دارد حل کند چون برنامه ریزیهای آنها در تربیت نسل آینده تاثیر مستقیم دارد.

دفاع پرس: پس نقش وزارت ارشاد و نهادهایی مثل فاربی چیست؟

وزارت ارشاد و  فارابی و سیما فیلم و جاهای مرتبط دیگر به تنهایی نمیتوانند با این وسعت سرمایه گذاری کنند این پارادوکس را نمیتوان حل کرد از یک طرف تهیه کننده و تیم تولید باید فیلم استانداردی تولید کنند که سرمایه در گیشه برگردد و از طرف دیگر حمایت مادی حکایت یک مویز و چهل قلندر است.

اگر دولتهایی که بر سر کار میآیند و میخواهند آینده کشور اسلامی ما را برای نسل آینده تضمین کنند باید در حوزه کودک و نوجوان سرمایه گذاری کنند. من روی اسلام تاکید میکنم چرا که اغلب فیلمهایی که کودک از طریق ماهواره و فیلمهای فروانی که به آسانی از جاهای دیگری دریافت میکند تا 99 درصد مفاهیم مخرب و مسموم ضد دینی، صهیونیستی و ماسونی دارند.

دفاع پرس: پیشنهاد شما چیست؟

ما هفتههای مختلفی به مناسبت گوناگون داریم چرا نباید باید هفتهای هم به عنوان کودک داشته باشیم؟ مثلا ایام برگزاری جشنواره کودک برای این کار مناسب است ما باید هفته کودک را یک مناسبت ملی بدانیم. و اگر این دید و این نگرانی را نداشته باشیم نسل آینده را از دست میدهیم این انقلابی که به زحمت به دست آمده و با سختی هم داریم حفظش میکنیم باید از همین امروز که دیر هم هست شروع کنیم ما باید ایثار به خرج دهیم و به هم کمک کنیم تا قدمهای بعدی را محکم تر برداریم متاسفانه کسی خواستن را در بیدار نمیکند.

دفاع پرس: البته دولت از فیلمسازان متعددی حمایت شده اما نتیجه خوبی نگرفته.

وقتی فیلسازی چند فیلم توقیفی دارد چرا باید بودجه فیلم بعدی را دراختیار دشته باشد. این قبیل فلیمسازان را با پول بیت المال پرورش میدهند بعد از چند بار که فیلمشان با توقیف همراه شد صدای معترض میشوند و بر علیه خودمان حرف زده و تبدیل به معاند میشوند. اگر فیلمسازی فیلمش توقیف شود یعنی از خط قرمزها عبور کرده و نباید بودجه بعدی را بگیرد.

دفاع پرس: شاید مشکل دیگر این باشد که ما قهرمانی در سینمای کودک و نوجوان نداریم که بتوانیم آنها را وارد قصه کنیم؟

ابداً، ما در جامعه قهرمان علمی و ورزشی و ملی کودک فراوان داریم که آنها در قالب فیلم و بازی و انمیشین به کودک بشناسانیم ما همیشه در فیلمها کودکان را موجوداتی احمق و پرخوری نشان دادهایم که همیشه اشتباه میکنند. ما از قهرمانان کودک دوران دفاع مقدس که اتفاقهای بزرگی را رقم زدهاند غافل بودهایم. کارهایی شده اما عمق و وسعتی ندارد. برای همین کودک ما قهرمانش از آثار تولید شده غرب مثل مرد عنکبوتی و سوپرمن میگیرد.

دفاع پرس: آیا سینمای کودک مثل سینمای دفاع مقدس تشکلی دارد که نقش حمایتی موثرتری داشته باشد؟

بله تشکلی به نام شورای راهبری کودک با تلاشهای خانم فرشته طائرپور در حال شکل گیری است که قرارست نظارت بیشتری بر سینمای کودک داشته باشد و تولید و اکران فیلمهای کودکان و نوجوانان در سراسر کشور مدیریت شود من پیشنهاد میکنم با ایشان هم مصاحبهای داشته باشید تا معضلات این گونه سینمایی روشنتر شود تا انشاءالله تصمیمات درستتری گرفته شود.