اهمیت علوم و فنون در نظام‏ هاى سیاسى

به گزارش خبرگزاری دفاع مقدس، آگاهى به ناشناخته هاى طبیعت باعث شده است بشر بهتر بتواند منابع قدرت و انرژى موجود در آنها را مهار کند و با بهره بردارى از آنها اقتدار خویش را افزایش دهد.

توسعه رشته هاى مختلف علوم و پیچیده تر شدن تخصص ها، ابتکارات، اختراعات و ارتباطات، موجب کشف، توسعه و حراست از منابع متنوع قدرت و انرژى از یک سو و کوچک شدن جهان مادى و کنترل و هدایت آسان تر آن و در نهایت تثبیت فرضیه دهکده جهانى شده است.

توسعه علوم پزشکى، بهداشت و درمان و حفظ دقیق محیط زیست را به ارمغان آورده و پیشرفت صنایع امکان بهره بردارى از منابع زیرزمینى و ایجاد انرژى هاى نو و راه هاى به کارگیرى آن را به وجود آورده است.

توسعه علوم انسانى نیز برنامه ریزى براى توسعه و رشد دقیق جمعیت را آسان کرده و پیشرفت در علوم و صنایع فضایى موجب تسخیر کرات دیگر توسط انسان شده است.

اهمیت علم در اسلام

اسلام به عنوان یک مکتب کامل که تمام توانایى ها، نیازها و مشکلات انسان را مدنظر دارد، اهمیت بسیار زیادى براى علم و دانش قائل است به طورى که در شرایط جاهلیت مطلق حاکم بر جهان آن روز، پرچمدار مبارزه با تمامى محدودیت هاى طبقاتى، جنسى، سنى، جغرافیایى، تاریخى و ... بوده است.

پیامبراسلام با اعلام شعار "طلب العلم فریضه" کسب علم را براى تمام طبقات اجتماعى و زن و مرد به طور مساوى آزاد و حتى واجب اعلام کرد و با بیان "اطلب العلم من المهد الى الحد" محدودیت سنى را در فراگیرى علوم از بین برد و انسان مسلمان موظف شد از کودکى تا پیرى به کسب معارف دینى و رشته هاى علوم مورد نیاز جامعه اسلامى بپردازد.

اسلام براى انواع علوم احترام و ارزش ذاتى قائل بود، اما وجوب کفایى علوم، به "نیاز جامعه اسلامى" مشروط شد. به لحاظ معنوى نیز علما و دانشمندان از چنان احترامى برخوردار شدند که در طول تاریخ تاکنون بى نظیر بوده است. نگاه به چهره عالم ربانى عبادت تلقى شده و معاشرت با آنها وظیفه روزمره مسلمانان است.

در راستاى همین تعالیم و ارزشگذارى به علم بود که مسلمانان در کمتر از دو قرن بزرگ ترین تمدن بشرى را با استفاده از تمامى رشته هاى علوم به وجود آوردند. حتى پیامبر اکرم(ص) شرط آزادى اسراى جنگى را سوادآموزى اعلام کردند و از امکانات علمى و تخصصى کفار براى پیشرفت مسلمانان به خوبى استفاده کردند.

ایشان فلسفه رسالت خود را در سه جمله پرمغز بیان فرمودند: "بعثت للحلم مرکزاً و للعلم معدناً و للصبر مسکناً؛ برانگیخته شدم که مرکز حلم، معدن علم و مسکن صبر باشم."(1)

"حلم و علم و صبر" حداقل در بُعد سیاسى سرچشمه هاى اصلى فیض و منابع مختلف قدرت در عرصه مادى و معنوى اجتماع و هدایت صحیح آن هستند. افراد، جریان ها و نظام هاى سیاسى تا داراى حلم و بردبارى نباشند نمى توانند دست به کارهاى رشدآفرین و سرنوشت ساز بزنند و تا علم نداشته باشند نمى توانند برنامه هاى خود را اجرایى کنند و تا صبر نداشته باشند کارها را به اتمام نمى رسانند.

اهمیت علوم و فنون در نظام هاى سیاسى

کلیه انقلاب ها و حکومت هاى موفق دنیا در هنگام تثبیت و ماندگارى در دو زمینه اساسى اقدام به سرمایه گذارى وسیع و گسترده کرده اند. اولین محور، توسعه امر آموزش براساس معیارها و شاخص هاى مورد قبول و اهدافى است که در خصوص آن اقدام به انقلاب کرده اند.

امروزه ملل جهان سوم به خوبى درک کرده اند که حاکمیت سیاسى فعلى جهان در تمام کشورها خط مشى "اعمال زور و قدرت" را در استقرار سلطه سیاسى در تمام زمینه ها به کار مى گیرد. بنابراین رسالت نیروهاى انقلابى به کار گرفتن مجموعه امکانات ملت ها در جهت دستیابى به خودکفایى در تمامى زمینه هاست. زیرا مقابله با تهاجمات اجتناب ناپذیر ماشین هاى لجام گسیخته قدرت دشمن در گرو قدرت علمى و فنى آنان است و یک حکومت مستقل و غیروابسته در شرایطى مى تواند به شعارهاى خود عمل کند و تأثیرگذار باشد که تحمل ضربه خوردن و قدرت ضربه زدن متقابل بر دشمن را داشته باشد.

دومین محور، مسئله ارتباطات است. گسترش شبکه ارتباطى در ابعاد متنوع و پیچیده زمینه رشد و توسعه و تأثیرپذیرى (مثبت یا منفى) سایر منابع قدرت و انرژى را در جامعه ما فراهم مى کند.

اگر نیروهاى متخصص و معنوى جامعه بتوانند با یکدیگر پیوندهاى علمى و عملى ایجاد کنند مهمترین منبع قدرت را در بُعد فرهنگى و اعتقادى به وجود آورده اند و اگر علم و معنویت دست در دست یکدیگر بدهند مى توانند همچون دوبال قدرتمند انقلاب را در مسیرى که پیش گرفته به قله هاى بلند و پرشکوه استقلال و آزادى برسانند.

زمینه هاى لازم علمى و صنعتى در شرایط فعلى

در شرایط فعلى رشد علمى و صنعتى در کشور ما به زمینه هاى مساعد روانى، سیاسى و ادارى نیاز فراوان دارد. مهمترین مسئله اى که در شرایط کنونى نقش تعیین کنندهاى به لحاظ روانى در روحیه مردم ما دارد پیروزى در جنگ نرم و تهاجم همه جانبه اقتصادى است که از طرف استکبار جهانى بر ملت تحمیل شده است.

باید همان طور که رهبر معظم انقلاب، اقتصاد مقاومتى را مطرح فرمودند با نصب العین قراردادن آن توسط مسئولین، موجب تقویت این روند و روحیه در مردم شد. درآن صورت است که دیگر روحیاتى نظیر ظلم پذیرى، مصرف زدگى، عافیت طلبى و... زمینه اى براى رشد ندارند و انقلاب اسلامى با سرعت و شتاب تمام قله هاى پیروزى را فتح مى کند.

در این راستا مردم باید بدانند که از بین بردن روحیه حماسه سازى سال هاى اولیه انقلاب و دوران دفاع مقدس مهلک ترین سم براى رشد نهال علم و دانش است.

مساعد شدن زمینه هاى روانى و سیاسى و رفع موانع از نظام ادارى و آموزشى مى تواند زمینه رشد گسترده علوم و فنون را در سراسر کشور فراهم نماید. به خصوص که روحیه "درس خواندن" و باسواد شدن به عنوان یک سنت در تمام خانواده هاى ایرانى به عنوان یک گزینه مثبت وجود دارد و این نقطه قوتى است که به همراه سایر عوامل و زمینه هاى مساعد کننده مى تواند استقلال صنعتى، کشاورزى، علمى و فرهنگى ما را تضمین کند.

1) سنن النبى، آداب معاشرت، صفحه 63