تیغ دو لبه فضای مجازی/ جنگی با قربانیان بیشمار

به گزارش گروه اجتماعی دفاع پرس،جهانی و فرامرزی بودن فضای سایبر، امکان های مورد نیاز را به آسانی دراختیار طراحان جنگ نرم قرار می دهد و با فراهم شدن بسترهای فکری - فرهنگی اهداف مورد نظر، از سوی جریان های درون جامعه هدف دنبال می شود.

 میسر بودن ارتباط دو طرفه نیز ابزارهای عملیاتی را در خدمت طراحان و رهبران مراکز مورد نظر در می آورد و در موقعیت های حساس که امکان حضور و هدایت مستقیم میدانی حوادث، از براندازان سلب می شود، عناصر حاضر در صحنه نقش رسانه ای عملیات را بازی می کنند.

ازسوی دیگر،جنگ نرم به عناصر و سربازان میدانی نیاز دارد که از جنس مخاطبان جامعه هدف باشند. این عناصر، باید برای خود هویتی خاص قایل باشند تا بتوانند هدایت روند درگیری را برعهده گیرند و در شرایط کنونی،امکان دسترسی به فضای مجازی به دلیل در اختیار گذاشتن لحظه ای حجم وسیعی از اخبار، اطلاعات و تسهیل ارتباط، چنین هویت کاذبی را به راحتی در میان بخشی از صحنه گردانان حوادث ایجاد می کند.

عدم وجود محدودیت در فضای مجازی

 نبود بسیاری قیود و محدودیت ها که برای سایر اقسام رسانه ای وجود دارد، در محیط مجازی، گستره فعالیت در این فضا را برای اهداف و انگیزه های امنیتی و سیاسی در جنگ نرم افزایش می دهد. مجموعه این شرایط است که امروزه، هوس بهره گیری از این فضا را برای غلبه بر دیگر ملت ها، در میان مراکز قدرت جهانی ایجاد می کند. حوادث پس از انتخابات سال 1388، به روشنی نقش شبکه های اجتماعی مجازی در جنگ نرم غرب با ایران را نشان داد.

مفهوم و ویژگی های شبکه های اجتماعی مجازی

امروزه فراگیری اینترنت و فناوری های جدید ارتباطی و اطلاعاتی، موجب ظهور فضای مجازی در کنار جهان واقعی شده که این امر معادلات و الگوهای ارتباطات سنتی، تولید، انتقال و مصرف اطلاعات را به هم زده و موجب تغییر در آن شده است.

از خلال همین واقعیت های مجازی است که آسیب های روانی و ... بسیار گسترده ای را می توانند برای یک جامعه به وجود آورند.

احساساتی که یخ می زند و یخ هایی که هرگز آب نمی شوند

با رشد رسانه های نوین، جهان وارد عصر دوم رسانه ها شده است که بر خلاف دوره مدرن و عصر نخست، آینده آن به طور کامل قابل پیش بینی نیست؛ زیرا در عصر دوم رسانه ها که در آن بحث رسانه های الکترونیک جدید، حاکمیت دارند و اطلاعات حرف آخر را می زنند، پدیده ها کمتر قابل پیش بینی اند.

کاهش احساسات:به دلیل اینکه اغلب ارتباطات دراین فضا،به صورت نوشتاری است،اغلب فاقد احساسی است که در فضای واقعی،ازطریق قدم زدن، سخن گفتن و. .. به دست می آید. افراد با وجود امکانات ارتباطی در فضای مجازی،دیگراهمیتی به کیفیت روابط نمی دهند و این مسئله،به کاهش بیشتر احساسات منجر می شود.

انعطاف پذیری هویتی:افراد در فضای مجازی، به دلیل نبود راهنماهای چهره ای، می توانند بازنمایی های متفاوتی از خود ارائه دهند.

آسیب های جدی شبکه های اجتماعی مجازی در بعد روانی  به انعطاف پذیری هویتی و شکل گیری هویت های مجازی جدید منجر می شود.

یکی دیگر از آسیب های جدی شبکه های اجتماعی، توانمندی آن ها برای پنهان کردن و پوشاندن اطلاعات و در نهایت پدید آوردن جهل عمومی است.

وارونه شدن برخی نظریه های مدرن در عرصه های مختلف، یکی دیگر از آسیب های جدی شبکه های اجتماعی است.

امروزه به دلیل گستردگی و فراگیری فضای مجازی و اینترنتی در دنیا و قرار گرفتن بسیاری از مباحث و مطالب در حوزه های مختلف مورد نیاز انسان ها در درون این  شبکه جهانی، ضرورت استفاده از قابلیت ها و امکانات آن، برای همه افراد و سازمان ها ضروری و لازم بنظر می رسد؛به گونه ای که امروزه دیگر انجام بسیاری از فعالیت های روزمره انسان، بدون کمک از قابلیت های این شبکه عملا با مشکل مواجه خواهد شد.

ازفضای مجازی تا حقیقت مجازی

نکته مهم آن که فضای مجازی نسل سوم، در حقیقت دیگر فضای مجازی نیست، حقیقت مجازی است،زیرا در این فضا می توان برحقیقت افراد و وروح وروان آن ها تاثیر گذاشت.

تیغ دولبه فضای مجازی

به بحث های دینی و اعتقادی که علم واطلاعات کافی درباره آن ها نداریم حتی الامکان به عنوان طرف بحث و مناظره ورود نکنیم، بخصوص در تالارها  وانجمن های گفتگو که این گونه بحث ها برای کسانی که مسلط بر مسائل دینی و مذهبی نیستند گاه شکننده است، زیرا بوده اند جوانان متدین و معتقدی که با انگیزه دفاع از باورهای مذهبی خویش به این فضاها کشیده شدند اما به خاطر عدم توان مقابله و جواب به سیل هجومی شبهات وارده از سوی مخالفان، صدماتی در حوزه باورهای اعتقادی و روحی بر آن ها وارد شد.  آشنایی با افراد ناشناس در فضای مجازی زمینه ارتباطات خارج از این فضا مانند دوستی وازدواج قرار ندهیم، این هم از آسیب های جدی و پردامنه دنیای اینترنت بوده، که گاه موجب اغفال جوانان شده، یا مواردی از آن ها که به قصد ازدواج مسیر ارتباط را ادامه دادند و به آسیب های متعددی گرفتار شدند.

- مطالب و نکات بدست آمده از فضای مجازی را نباید مبنای قضاوت و تصمیم گیری خویش قرار دهیم، چرا که امروزه یکی از راه های گسترش شایعه در مسائل سیاسی، اجتماعی و حتی پزشکی استناد به برخی از این اخبار و حوادث به فضای عمومی اینترنت و همچنین شبکه های اجتماعی بوده، در حالی که این گونه منابع نمی توانند از اعتبار و قوت لازم برخوردار باشد، که این خود آسیب های اجتماعی و اخلاقی متعددی را در پی خواهد داشت. که به حراج گذاشتن آبروی دیگران یکی از آن هاست.

امید است جوانان عزیز با درک درست از این نعمت و فرصت فراهم آمده که قابلیت های مثبت فراوان آن غیر قابل انکار بوده و درحقیقت چاقویی دو لبه است، ضمن بهره برداری های لازم، ازآسیب های فردی و اجتماعی آن بتوانند خود را مصون و سالم نگهدارند که این با مدیریت خانواده ها و نهادینه کردن اصول اخلاقی و اعتقادی میسر خواهد بود.

راهکارهای پیشگیری و کاهش آسیب های اجتماعی در فضای مجازی

 -با توجه به اینکه بیشتر استفاده کنندگان از فضای مجازی نوجوانان و جوانان هستند، فرهنگ سازی برای کاهش پیامدهای آن ضروری است. لذا اطلاع رسانی، آموزش نحوه استفاده صحیح از این فناوری می تواند مؤثر واقع گردد.

- استفاده از ظرفیت هایی همچون رسانه های دیداری و شنیداری، روزنامه ها، مجلات، نشریات برای نهادینه شدن فرهنگ سایبری.

- برگزاری جلسات آموزشی از سوی مصادر امور فرهنگی در شهرستان ها به منظور آشنا نمودن و اطلاع رسانی به والدین در مورد فناوری های جدید به ویژه اینترنت و شبکه های اجتماعی مجازی.

- برگزاری کلاس های آموزشی در مدارس جهت آگاهی دادن به نوجوانان و جوانان در مورد مزایا و معایب فناوری های جدید و نحوه ی استفاده ی صحیح از آنها.

- تشویق به شرکت در فعالیت های اجتماعی و تقویت این گونه رفتارها توسط والدین.

- وضع قوانین سختگیرانه تر جهت برخورد با مجرمان جرایم اینترنتی و اجرایی نمودن این قوانین.

- آگاهی و هوشیاری بیشتر پلیس سایبری در مورد انواع جدید جرایم رایانه ای و اقدام در جهت نا کارآمد کردن دسیسه های دشمنان در این زمینه.

لزوم شناخت و هوشیاری خانواده ها از فضای مجازی

ارتباط از طریق فضای مجازی در سال های اخیر جایگاه قابل توجهی در بین نسل جوان جامعه ما پیدا کرده است. شبکه های اجتماعی در ابعاد مختلف زندگی افراد (فردی و اجتماعی) تأثیرگذارند. در شکل دهی به هویت نقش دارند و حتی روی ابعاد اقتصادی و اجتماعی و سیاسی جوامع هم تأثیرگذارند. امروزه با توجه به نقشی که تاکنون در ابعاد مختلف زندگی داشته اند، نمی توان آن ها را نادیده گرفت. در حال حاضر اینترنت ابزاری مناسب برای توسعه افکار و اندیشه های بشری محسوب می شود به شرط آن که در راه صحیح استفاده شود. افراد باید برای ورود به دنیای مجازی اطلاعات کافی در اختیار داشته باشند تا دچار مشکلات مالی و اجتماعی نشوند. ارتباطات سالم در فضای مجازی و لزوم هوشیاری جوانان و خانواده ها نسبت به تهدیدات فضای سایبری در درجه ی نخست اولویت قرار دارد. پیشگیری از آسیب های اجتماعی و توجه والدین به رفتار فرزندان بسیار مهم بوده و برای جلوگیری از هم پاشیدگی خانواده ها، والدین باید تا حدودی به فناوری های روز دنیا مسلط باشند و آگاه باشند که تغییر در رفتار فرزندان به معنای ایجاد تغییر در طرز فکر آنهاست وهنگامی که بنیان فکری و شخصیت آنها به صورت ناصحیح شکل گیرد، راه نفوذ شیادان به حریم خصوصی افراد و محیط امن خانواده باز می شود. لذا، چنانچه خانواده ها نسبت به شیوه های جدید ارتباط فرزندان خود آگاهی و شناخت کافی و لازم را داشته باشند، از انجام بسیاری از جرایم و ارتباطات پنهانی آنان جلوگیری به عمل می آید.

افسردگی پنهان در کمین کابران فضای مجازی

بررسی محققان نشان می دهد شاید هیچگاه کاربران اینترنت از افسردگی و انزوای اجتماعی خود آگاه نباشند و در صورت آگاهی آن را تایید نکنند اما ماهیت کار با اینترنت چنان است که فرد را در خود غرق می کند. پژوهش های انجام شده حاکی است دنیای اجتماعی در آینده دنیای منزوی باشد ؛چرا که اینترنت با توجه به رشدی که دارد و جذابیت های کاذبی که برای نوجوانان ایجاد می کند آنها را به خود معتاد ساخته و جانشین والدین می شود.

شکاف نسل ها؛شکاف بین دورهمی های خانواده

اینترنت شکاف میان نسل ها را بیشتر کرده است و اکنون شکاف میان نسل دوم و سوم علاقمند به اینترنت نیز آشکار شده، به گونه ای که هیچ یک زبان دیگری را نمی فهمند. امروزه با ورود وسایل و تکنولوژیهای جدید به عرصه خانوادهها شاهد این هستیم که والدین و فرزندان ساعتهای متمادی در کنار یکدیگر مینشینند، بدون آنکه حرفی برای گفتن داشته باشند. ما دیگر کمتر نشانههایی از آن نوع خانوادههای را داریم که والدین و فرزندان دور هم نشسته و درباره موضوعات مختلف خانوادگی و کاری با هم گفتگو کرده و نظرات همدیگر را راجع به موضوعات مختلف جویا شوند. در شرایط فعلی روابط موجود میان والدین و فرزندان به سردی گرائیده و دو نسل به دلیل داشتن تفاوتهای اجتماعی و تجربههای زیسته مختلف زندگی را از دیدگاه خود نگریسته و مطابق با بینش خود آن را تفسیر میکنند. نسل دیروز (والدین) احساس دانایی و با تجربگی میکند و نسل امروز (فرزندان) که خواهان تطابق با پیشرفتهای روز است،دربرابر آنها واکنش نشان میدهد و چون از پس منطق و نصیحتهای ریشهدار و سرشار از تجربه آنها بر نمیآید به لجبازی روی میآورد.

امروزه سرعت تکنولوژی، شکاف بین نسل فرزندان و والدینشان را بسط داده است. فرزندان در مقایسه با والدین با وجود اینکه در یک فضای فرهنگی زندگی میکنند اطلاعات، گرایشها و رفتارهای متفاوتی دارند، عوامل متعددی بر این پدیده تأثیرگذارند و این شکاف را روز به روز بیشتر میکنند. سرعت تحولات و بسط ارتباطات با جهان توسعهیافته، توجه بیشتر جوانان به برنامههای جهانیشدن فرهنگ، رسانهها، گسترش روزافزون انجمنها و کانونهایی غیر از کانون خانواده برای پیوستن و تعلق یافتن جوانان به آنها و غیره از آن جمله است.