جایگاه پژوهش در جمهوری اسلامی ایران

گروه دفاعی امنیتی دفاع پرس؛ ناوسالار یکم نقی پور رضایی معاون دانش و پژوهش نیروی دریایی سپاه، طی یادداشتی که در اختیار خبرگزاری دفاع مقدس قرار داده، به تبیین جایگاه پژوهش در کشورمان پرداخته است؛ این یادداشت را در ذیل میخوانید:

مطالعه آگاهانه، هوشمندانه و برنامهریزی شده که با روشهای مستند و علمی در جهت حل یک مسئله، ابهام و چالش در یک سازمان، کشور و یک نظام صورت میگیرد، پژوهش نام دارد. در واقع مقوله پژوهش امروزه مهمترین و اصولیترین روش تولید علم و دانش است.

در جهان امروز برای نمره دادن و امتیاز علمی به یک کشور، به تعداد مقالات علمی بها میدهند که توسط پژوهشگران آن کشور طی یک فرآیند علمی تهیه، بررسی و ارزیابی و بهعنوان ملاک تولید علم طرح میشود. اجرای یک اقدام پژوهی فرآیندی است که سبب تولید یک پژوهش میشود.

در کشور ما نیز اقداماتی برای پژوهش و تولید مقالات علمی صورت گرفته است، که ما در جهان رتبه 16 را داریم؛ یعنی در مقایسه با تولید علم در دنیا 1.58 درصد را به خود اختصاص دادهایم، که این امر چالشهایی را به همراه  دارد. این چالشها عبارتند از:

- جایگاه علم در نزد مدیران از اهمیت کمی برخوردار است و علیرغم اینکه مقام معظم رهبری بارها بر اهمیت علم تاکید کردهاند تا این علم پژوهی در جامعه تبدیل به یک فرهنگ شود، اما خروجی کار کند بوده است و با توجه به رشد تکنولوژی و علم در جهان این خروجی کامل نیست.

- در جوامع علمی توسعهیافته اغلب پژوهشگران که بهعنوان نخبه های علمی آن کشورها محسوب میشوند، حاصل کارها و تلاششان بهعنوان یک نظریه در جامعه مورد استفاده قرار میگیرد، که وظیفه مراکز مطالعاتی و اندیشهورزی همین است که ایدهها و نظریههای علمی را احصاء کرده و در جامعه و حکومت کاربرد دهند؛ این وضعیت نیز در کشور ما روند توسعهیافته ای ندارد و باید این روند سرعت بیشتری گیرد.

برای اقدام پژوهشی توسط مراکز مطالعاتی مزایائی وجود دارد. این مزایا عبارتند از:

- این مراکز بهعنوان یک مخزن فکری واطلاعاتی میتوانند نظرات نخبگان را ذخیره و آن را به جامعه تزریق کنند.

- وجود مراکز مطالعاتی میتواند سبب تقویت روحیه علاقه و پشتکار نخبگان فکری و تولیدکنندگان علم شود.

- به ایجاد حس رقابت کمک میکند؛ رقابتی که سبب پیشرفت خواهد شد.

- وجود مراکز مطالعاتی سبب میشود که نخبگان فکری بهصورت نهادینه از طریق این مراکز ایدهها و نظرات خود را بیان و مانند بازوان مشورتی و آگاهبخشی به مدیران عمل کنند.

برای توسعه ابعاد نظری و باور مدیران ارشد اجرایی نظام به تولید علم، سه راهکار پیشنهاد میشود:

- اصلاح زیرساختها و عوامل فیزیکی مراکز مطالعاتی

- توسعه منابع علمی و اطلاعاتی

- تربیت نیروی انسانی نخبه

در کشور ما این سه مؤلفه با چالشهای مواجه است. یعنی ما هنوز باید در باور تشکیل زیرساختهای عوامل فیزیکی و تشکیل مراکز مطالعاتی تلاش کنیم. باید در سطح بودجه، بودجه بیشتری به امر پژوهش و تحقیقات اختصاص داده شود؛ دراین ارتباط باید یک نظام پژوهشی کامل در کشور داشته باشیم؛ یعنی پژوهش در کشور باید سیستماتیک عمل کند، تا چرخه تولید علم پویا و روان شود و محققین و پژوهشگران دراین نظام و سیستم بتوانند فعالانه عمل کنند، و نخبگان و نیروی انسانی خلاق دراین سیستم کشف وشکوفا شوند.

امید است برای نظاممند شدن دانش و پژوهش در کشور، سازمان دانش و پژوهش در دولت داشته باشیم تا این نظاممندی درسازمانهای دیگر لشکری تسری یافته و کار دانش و پژوهش در کشور صاحب متولی و زیرساختهای اساسی شود، و نخبگان فکری واندیشمندان دراین سازمان با فراغ بال و اطمینان بیشتری به امر پژوهش بپردازند.

در پایان کلام را با بیانات رهبر معظم انقلاب پایان میبریم؛ ایشان راجع به اهمیت دانش و تحقیقات فرمودهاند: "بدون تحقیق، نوآوری، بدون ژرفیابی در هیچ مقولهای، انسان نمیتواند به اهداف والا دست پیدا کند؛ اگر ژرفیابی و پژوهش نباشد نتیجهاش یکجا ایستادن، درجا زدن و با دنیای پیرامون خود به تدریج بیگانهتر شدن است."

انتهای پیام/