عملیاتی که دشمن مقهور مردان قورباغه‌ای شد
به گزارش خبرگزاری دفاع مقدس، عملیات کربلای ۳ که در تاریخ ۱۰ شهریور ۱۳۶۵ با هدف تصرف و انهدام دو اسکله «العمیه» و «البکر»، تکمیل عملیات والفجر ۸ با انهدام مهمترین پایگاههای دریایی دشمن و کوتاه کردن دست او از شمال خلیج فارس توسط چهار گردان لشکر ۱۴ امام حسین(ع) به همراه دو ناو تیپ ۱۴ کوثر و ۱۳ امیرالمومنین(ع) صورت گرفت پس از گذشت دو روز از انجام آن، نیروهای عمل کننده مجبور میشوند این دو اسکله را تخلیه کرده و به مواضع قبلی خود بازگردند. لذا مطالب ذیل بازگو کننده روز دوم این عملیات است که منجر به عقبنشینی نیروها شد.
در ادامـه عمـلیات کـربلا ۳ در اسـکله العمیه، دشمن در نخستین ساعات بامداد امروز در یک جـنگ الکـترونیک که علیه نیروهای خودی به راه انداخت توانست با اشغال تمام بیسیمهای لشکر امام حسین(ع) هرگونه تماس با نیروهای مستقر در اسکله را غیرممکن کند.
همچـنین در نخسـتین دقـایق بـامداد امـروزتحرک ناوچههای عراقی برای حضور در منطقه عمـلیاتی شـروع شـد. در شرایطی که قـرار بود همزمان با عملیات در اسکله، برای بستن خورعبداﷲ بهمنظور قطـع ارتـباط دریایی عراق با این اسکله نیز اقداماتی انجام گیرد، اما نیروهای خودی به دلیل نداشـتن آمـادگی، در این مأموریت موفق نشدند و دشمن توانست هشت ناوچه سبک مجهزبه توپ و رادار خود را از خورعبد ﷲ بگذراند و وارد منطقه عملیاتی کند.
حضور این ناوچـههـا در مـنطقه نشان میداد که با روشن شدن هوا، دشمن علاوه بر بمباران اسکله، با این شـناورها نیـز بـه آنجـا (اسـکله) حملـه خواهـد کـرد. در عمـل نیـز چنین شد، یعنی مقارن روشـنایی هـوا، حمـلات هوایی عراق با شدت آغازشد.البته قبل از آن و به هنگام اذان صبح، دشمن یـک فـروند موشـک نیـز بـه سمت اسکله پرتاب کرده بود.
هواپیماهای دشمن در بمبارانهای شـدید خود ابتدا تمام سلاحهای پدافند هوایی مستقر در اسکله را به دقت شناسایی و منهدم کردند، آنگاه از ارتفاع پایین به بمباران شدید اسکله پرداختند. با فشار دشمن از هـوا و دریـا، سـرانجام نیـروهای خـودی به سه پایه العمیه و سپس با تداوم فشار، به بویه ۸ ،یعنی مواضع اولیه خود بازگشتند.
میـنگذاری خورعـبدﷲ
بـه دنـبال عقـبنشـینی نیـروهای خـودی و تسـلط مجدد دشمن بر اسکله العمیه، جلسهای با حضـور فرمانده کل سپاه و مسئولان نیروی زمینی و لشکر۱۴ امام حسین(ع) تشکیل شد و نقاط ضـعف و قـوت عمـلیات مورد بررسی قرارگرفت.
در این جلسه تصمیم گرفته شد که بهمنظورجـلوگیری ازعـبور ناوچـههـای دیگـر دشـمن، بخشـی از خورعـبدﷲ میـنگذاری شود و به ناوچـه هایی که در اسکله مستقرشده اند نیز حمله کنند. درعمل به رغم کوشش مجدد نیروهای لشـکر۱۴ امـام حسین(ع)، توفیق قابل توجهی در حمله به ناوهای مدافع اسکله عاید نشد، اما عملیات مینگذاری در آب راه خورعبدالله انجام شد و ۱۵ مین به داخل آن (بین ساحل وبویه ۱۹) پرتاب شد. این مینها دارای لنگرهای بسیار بلندی بودند که احتمال جابهجایی آنها را در آب کاهش می داد؛ هرکدام از مینها ۳۰۰ تا ۵۰۰ کیلوگرم وزن داشتند.
در مجموع در عملیات کربلای ۳ علاوه بر وارد آمدن آسیب جدی به اسکله العمیه و پیآمدهای سیاسی، نظامی و اقتصادی حاصل از آن علیه عراق، ۶۳ تن از نیروهای دشمن کشته و ۱۱۰ تن از آنها به اسارت درآمدند که با شلیک موشک دشمن به پد هلیکوپتراسکلۀ العمیه ۱۵ تن از آنها به قتل رسیدند. همچنین دو هواپیمای جنگی دشمن ساقط شد یک ناوچه «اوزا»، تعداد ۱۵ قبضه سلاح ضدهوایی و دو دستگاه رادار نیز منهدم شد و ۱۲ سلاح ضدهوایی و چهار دستگاه رادار به غنیمت درآمد. از نیروهای خودی نیز مجموعاً ۷۵ تن شهید و ۱۸۶ تن مجروح شدند و ۲۵ قایق خودی نیز منهدم شد.
چگونگی عبور ناوچههای عراقی از خورعبدالله
قرارگاه نوح همزمان باعملیات لشکر۱۴امام حسین(ع) در اسکله العمیه، مأموریت داشت تا با دو ناوتیپ کوثر و امیرالمومنین(ع) برای جلوگیری از ورود و خروج شناورهای دشمن از خورعبدالله، این آب راه را کاملاً مسدود کند که در اینصورت ارتباط دریایی دشمن با اسکله ها قطع می شد و برای استقرار مجدد در آنها (اسکله ها) فقط از طریق هوا میتوانست اقدام کند، در نتیجه توان او برای پاتک کاهش می یافت.
با توجه به این که بعد از عملیات والفجر ۸ محور ام القصر، حاشیه خورعبدالله و «رأس البیشه» در اختیار قرارگاه نوح بود، مأموریت فوق به این قرارگاه محول شد؛ در ابتدای عملیات، قایق ها برای رسیدن به قسمت عمیق خور میبایستی از گل و لای حاشیه آن میگذشتند، برای تحقق این امر چند پیشنهاد مطرح شد از جمله: ساختن اسکله، ایجاد کانال، استفاده از پل خیبری و شمعکوبی.
اما اجرای این طرحها به رغم موفقیتهای نسبی، با موانع جدی همراه بود. از سوی دیگر، ناوتیپ ها برای انجام دادن این مأموریت و جلوگیری از ورود و خروج ناوچه های دشمن از خورعبدالله، با دو گردان مجهز به آر.پی.جی، تیربار، دوشکا و تفنگ ۲۳ میلی متری، آماده عملیات شدند. نیروهای خودی برای کسب آمادگی بیشتر مانوری در خورموسی (کانالی که بندر امام خمینی را به خلیج فارس متصل می کند) در دو مرحله انجام دادند که عملیات پهلوگیری در کنار شناورهای دشمن و حمله به آنها از پهلو را شامل می شد.
پس از طی مراحل مقدماتی، نیروها برای اجرای عملیات اصلی آماده شدند؛ طبق طرح عملیات، محدوده خورعبدالله از دهانه تا ام القصر با توجه به خط حدی که برای هر یک از دو ناو تیپ در نظر گرفته شده بود به دو قسمت تقسیم شد: نخست ناوتیپ کوثر از دهانه تا بویه ۱۵و بعد از آن ناوتیپ امیرالمؤمنین(ع) از بویه ۱۵ تا بویه ۱۹ را تحت پوشش خود قرار میدادند.
برخورد با دشمن در سه مرحله انجام می گرفت: «در مرحلۀ نخست باید با کاتیوشا و توپخانۀ ۱۳۰میلی متری که در پایگاه موشکی دوم فاو مستقر بودند، بر روی دهانۀ «خور شیطانه» و «وربه» آتش اجرا می شد؛ در مرحله دوم مینی کاتیوشا و توپخانه ۱۵۵میلی متری روی بویه ۱۹ آتش می ریختند؛ در مرحله سوم نیروها با تعدادی شناور در محدودۀ بویه های ۱۱، ۱۳، ۱۵، ۱۷، ۱۹و نزدیک شناور دشمن که در مقابل بویه ۱۵ در ساحل بوبیان منهدم شده بود وارد عمل میشدند.»
از سوی دیگر، با توجه به اطلاعاتی که از وضعیت شناورهای دشمن گزارش شده بود، خوشبینیهایی وجود داشت، از جمله: «این ناوچه ها نمی توانند قایق های کوچک ما را با موشک و توپ های خود هدف قرار دهند. بدنه ناوچه عراقی "اوزا" آسیب پذیر است و تیر دوشکا میتواند بر حاشیه بالایی آن اثر کند. به سبب کوتاه بودن ارتفاع این ناوچه در قسمت پاشنه، نیروهای خودی می توانند به راحتی بر دشمن آتش بریزند و حتی به نظر فرمانده کل سپاه، در صورت امکان با استفاده از این نقطه ضعف دشمن، نیروهای خودی می توانند از قسمت پاشنۀ ناوچه های عراقی بالا بروند و آنها را تصرف کنند.»
زمان حرکت نیروها با توجه به عملیات فریب، بعد از نماز مغرب و عشا تعیین شد تا با تاریک شدن هوا حرکت کنند و به موقع به اهداف خود برسند. به رغم استقرار و آمادگی نیروهای خودی در شب اول عملیات در اسکله، دشمن هیچگونه واکنشی در«خور» نشان نداد و این طبیعی بود؛ زیرا در اوایل صبح تک خودی کشف شد.
در شب دوم که اولین شب تصرف اسکله به دست نیروهای خودی بود، حدود ساعت ۲۴ تعداد هشت ناوچه دشمن که توپ سبک ورادار داشتند، وارد منطقه شدند و توانستند از محدودۀ آتش خودی سالم بگذرند. برخی از عوامل مؤثر درعبور این ناوچه ها عبارت بود از: کافی نبودن دید رادارهای خودی (براثر شرجی بودن هوا)؛ اختلاف زمانی در حرکت آنها (چون در فاصله مشخصی حرکت می کردند)؛ سرعت بسیار.
گفتنی است که شرجی بودن هوا در منطقه به این اندازه بود که شناورهای دشمن از نزدیکی بویه ۲۱دیده می شدند، ولی به سبب سرعت بسیار آنها و وقت کم نیروهای خودی، با وجود اجرای آتش روی بویه۱۹، به راحتی از این خط آتش گذشتند.
اصولاً نیروهای خودی برای یافتن شناورهای دشمن دچار مشکلات و ضعف هایی بودند، به عنوان مثال درشب برای تعیین مکان ناوچه های دشمن، تعدادی شناور فرسوده را در "خور" رها می کردند تا ناوچهها با سلاحهای خود به آنها شلیک کنند، سپس در جهت گرای آتش دهانه سلاحها به سوی آنها می رفتند.
شیوه دیگر، استفاده از رادار بود که قایق های خودی را به طرف دشمن هدایت می کرد. در مجموع نیروها نتوانستند به گونهای مؤثر با دشمن درگیر شوند و گفته شده که فقط «یک آر.پی .جی به شناور دشمن زدند، ولی اثر نکرد.» در این درگیریها، یک یا دو قایق خودی آسیب دید و یک قایق منهدم گشت، چندتن از برادران نیز مجروح شدند.
هجوم دشمن به رزمندگان عملیات کربلای ۳
دشمن پی درپی اسکله را بمباران می کرد چندان که در فاصله پنج دقیقه یعنی از ساعت ۷:۵۳ تا ۷:۵۸ سه بار آن را هدف قرارداد طوری که تردد روی آن ناممکن شد. راوی لشکر۱۴امام حسین(ع) (شهیداسحاقی) در این باره نوشته است: «از سرتاسر اسکله آتش و دود بلند بود. هواپیماها اسکله را با بمب و راکت هدف قرار می دادند، گویی آنها در نوبت ایستاده بودند تا اسکله را بمباران کنند. آنها در دور اول با بمبهایشان اسکله را هدف قرار میدادند و در دور دوم با راکتهایشان.»
بعد از حملات شدید هوایی، ناوچه های دشمن با آرایش نظامی و در حالی که هلیکوپترها بر فراز آنها پرواز میکردند به سمت اسکله آمدند. ادوات و سلاحهای پدافندی نیروهای خودی فقط در پایین اسکله مشغول به کار بودند، در بالای اسکله هیچگونه سلاح و نیروی کارآمدی برای دفاع در برابر هجوم دشمن باقی نمانده بود، لذا مسئولان محورها در تماس با جانشین فرمانده لشکر درخواست کردند که به دلیل امن بودن قسمت پایین اسکله و نیز مجروح شدن بسیاری از نیروها، افراد از اسکله پایین بیایند و زیر اسکله از درون قایقها پدافند کنند.
این توضیح لازم است که از ۳۰ نیروی پیاده که در اسکله مستقر بودند سه تن شهید، یک تن مفقود و ۱۲ یا ۱۳ تن هم مجروح شده بودند، نیروهای باقی مانده نیز به علت موجگرفتگی کارآیی خود را از دست داده بودند.
بدین ترتیب با هماهنگی جانشین فرمانده لشکر، نیروها از اسکله پایین آمدند و در قایق ها مستقرشدند، فقط نیروهای پدافند، تعاون و امدادگر روی اسکله باقی ماندند. از این زمان به بعد مشکلات جدیدی برای نیروهای خودی پیش آمد: مهمات ادوات و پدافندهای زیر اسکله روبه اتمام بود؛ بعضی ازادوات پدافندی خراب شد و یگانه تفنگ ۱۰۶ میلیمتری موجود در اسکله نیز از کار افتاد.
با نزدیکتر شدن ناوچه های دشمن به اسکله، فشار بر نیروهای خودی هر لحظه شدیدتر می شد. لذا به تدریج سلاح نیروهای خودی به دوشکاهای مستقر در قایق ها منحصر شد و عملاً سلاح سنگین و نیمهسنگینی در منطقه فعال نبود. در این زمان فرمانده دستور داد که تانک در بویه ۸ مستقر شود تا درصورت نزدیک شدن شناورهای دشمن به اسکله، آنها را هدف قرار دهد، ولی این کار نیز مؤثر نیفتاد. به هرصورت با نزدیک شدن دشمن به اسکله، نیروهای خودی ناچار از آن منطقه دور شدند و به طرف سه پایه «العمیه» رفتند.
مسئول محور لشکر۱۴امام حسین (ع)(رضایی) در این باره میگوید: «نیروها به دنبال افزایش فشار دشمن بر آنها، بدون تصمیمی از سوی فرماندهی، تصمیم گرفتند که به پایین و اطراف اسکله رفته و ازآن جا اوضاع را زیر نظر داشته باشند، اما ناگهان حمله گسترده هواپیماهای دشمن به قایق های خودی باعث شد که آنها مجبور به عقب نشینی بیشتری شوند.»
وی در تشریح حادثه فوق می گوید: «هر قایق مورد حمله چند هواپیما قرار می گرفت، به طوری که تصمیم گرفتیم به ناچار سلاح ها، قایق و نیروهایی را که درآب داشتیم، به عقب کشیده و خود را به سه پایه العمیه برسانیم و در نهایت با افزایش فشار، به بویه ۸ یعنی به مواضع اولیه بازگشتیم و بدین ترتیب در ساعت یک بعد از ظهر درگیری خاتمه یافت و اسکله به دست دشمن بازگشت.»
منبع: مرکز اسناد و تحقیقات جنگ سپاه
انتهای پیام/
